İstanbul, büyükşehir statüsünde bir il olmasına rağmen uzun yıllar ilk kademe belediyesi adıyla belde belediyelerini de bünyesinde barındırmıştır. İlk kademe belediyelerinin İstanbul’un yönetiminde sorunlara yol açması üzerine, ilk kademe belediyeleri kaldırılarak birleştirilip yen ilçeler kurulması yoluna gidilmiştir. Bu kapsamda, ilk kademe belediyeleri tarafından yoğun yapılaşma tehdidine maruz kalmış bir bölgede, Çekmeköy İlçesi ve belediyesi kurulmuştur.
Çekmeköy, İstanbul’un geleceğinde çok özel bir konuma sahip olmaya aday bir ilçedir. Doğa-şehir konseptinin yaşama geçirilmesinde öne çıkan ilçe Çekmeköy’dür.
I.TARİHÇE-KONUM
Çekmeköy, 1994’ten beri Ümraniye’ye bağlı belde belediyelerinden biriydi. Ancak, 22 Mart 2008 tarih ve 26824 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 5747 Sayılı Kanun ile ilçe vasfı kazanmıştır. 29 Mart 2009 seçimleriyle de İstanbul’un yeni ilçeleri arasına girmiştir. Çekmeköy ilçe olunca daha önce ilk kademe belediyesi olarak hizmet veren Alemdağ, Taşdelen ve Ömerli’nin tüzel kişilikleri de sona erdirilip yeni ilçeye dahil edildi. Böylece Çekmeköy, 17 mahalle ve mahalle statüsünde 4 köyden meydana gelen büyük bir ilçe haline gelmiştir.
Coğrafi olarak Çekmeköy, İstanbul’un Anadolu yakasındaki Alemdağ ormanlarının güney batı kesiminde bulunan Keçiağılı Tepesi yamaçlarında kuruludur. Denizden yüksekliği 100 metre olan ilçe, 148,08 kilometrekarelik bir alana sahiptir.
İlçe’nin kuzeybatısında Beykoz, kuzeydoğusunda Şile, güneybatısında Ümraniye, güneydoğusunda ise Sancaktepe ilçeleri yer almaktadır.
II. NÜFUS ANALİZİ
Çekmeköy İlçesi’nin nüfusu 183.013 kişidir. Çekmeköy’de 93.116 erkek yaşarken kadınların nüfusu ise 89.897 kişi olarak tespit edilmiştir. Çekmeköy’deki nüfusun 4.886′sı mahalle statülü köylerde yaşamaktadır.
2000-2007 döneminde Çekmeköy’ün nüfus artış hızı %71,7 olarak gerçekleşmiştir. İlçe belediyesi olmasından bir yıl önce Çekmeköy’ün nüfusu diğer belde nüfuslarının katılımıyla birlikte 2008 yılında 147.350 kişi ve 2009 yılı sonunda 154.103 kişi olmuştur. Bununla beraber, Çekmeköy İstanbul’un en az nüfusa sahip olan 5. İlçesidir.
| Yaş grubu Toplam % Erkek % Kadın % |
| 0-4 14.649 9,50 7.470 51,00 7.179 49,00 |
| 05-09 14.148 9,18 7.314 51,70 6.834 48,30 |
| 10-14 13.799 8,95 7.075 51,27 6.724 48,73 |
| 15-19 12.264 7,96 6.304 51,40 5.960 48,60 |
| 20-24 12.457 8,08 5.972 47,94 6.485 52,06 |
| 25-29 16.427 10,66 8.080 49,19 8.347 50,81 |
| 30-34 16.014 10,39 8.091 50,52 7.923 49,48 |
| 35-39 14.325 9,29 7.437 51,92 6.888 48,08 |
| 40-44 10.986 7,12 5.854 53,29 5.132 46,71 |
| 45-49 9.383 6,09 4.954 52,80 4.429 47,20 |
| 50-54 6.854 4,45 3.624 52,87 3.230 47,13 |
| 55-59 4.615 2,99 2.383 51,64 2.232 48,36 |
| 60-64 3.217 2,09 1.580 49,11 1.637 50,89 |
| 65-69 2.025 1,31 979 48,35 1.046 51,65 |
| 70-74 1.218 0,79 538 44,17 680 55,83 |
| 75-79 1.023 0,66 440 43,01 583 56,99 |
| 80-84 480 0,31 150 31,25 330 68,75 |
| 85-89 179 0,13 41 22,91 138 77,09 |
| 90+ 40 0,026 8 20,00 32 80,00 |
İlçede Sivas, Ordu, Tokat, Kars, Erzurum, Ardahan en kalabalık hemşehri gruplarıdır.
İlçede 60 bin civarı Karadeniz kökenli vatandaş yaşamaktadır. Nüfusun kökenleri üzerinden yapılacak projelendirmelerin etkili olması beklenir.
III. SOSYAL ANALİZ
Şehrin merkezine yakın olan Çekmeköy, aynı zamanda şehrin gürültüsünden uzak olmanın avantajına sahip olan ilçedir. Ormanlık alan yönünden zengin olmakla birlikte sosyal tesis yönünden zayıf bir görüntü çizen Çekmeköy İlçesinde, şehrin doğaya hasret kalabalığına yönelik sosyal alanların projelendirilmesi etkili olacaktır.
Çekmeköy’deki bir çok mahallenin yaşam standartları köylerinin altındadır.
Çekmeköy İlçesinde Arazi Durumu tablosuna bakılacak olursa;
Alanlar Km2
Orman 109,89
Yerleşim 16,32
B2 8,96
Tarım 10,36
Diğer Alanlar 2,49
Toplam 147,99
şeklinde karşımıza çıkan alan büyüklüğüyle ilçe sınırlarının oldukça geniş olduğu görülmektedir.
1.Yerel gazeteler
İlçede 4 etkin yerel gazete ve bağlı internet siteleri bulunmaktadır.
Çekmeköy Haber
Etraf Gazetesi
Bizim Bölge Gazetesi
Çekmeköy Gazetesi, Çekmeköy ilçesinde yerel basın olarak belirli bir etkinliğe sahiptir. İlçeye yönelik projelerin tanıtılmasında yerel basının kullanılması kısmi olarak etkili olabilecektir.
2.Dernekler
Çekmeköy ilçesinde Dernek ve vakıflar yeni yeni oluşmakta ve etkinlik göstermeye başlamıştır.
İlçede 17 etkin dernek bulunmaktadır. Bu dernekler;
Olarak karşımıza çıkar.
3.Mahalleler
Çekmeköy İlçesini oluşturan mahalleler, nitelik olarak gerçekten mahalle olan yerleşim yerleriyle, gerçekte köy olan ancak, kanunla mahalle statüsüne alınan yerleşim yerlerinden oluşmaktadır. Mahalle niteliği taşıyan yerleşim yerleri; Alemdağ, Aydınlar, Çamlık, Çatalmeşe, Cumhuriyet, Ekşioğlu, Güngören, Hamidiye, Kirazlıdere, Mehmet Akif, Merkez, Mimar Sinan, Nişantepe, Ömerli, Soğukpınar, Sultançiftliği ve Taşdelen mahalleleridir. Köy niteliğine olmakla birlikte kanun hükmüyle Çekmeköy’ün mahallesi yapılan yerleşim yerleri ise Reşadiye, Hüseyinli, Sırapınar ve Koçullu köyleridir.
Özellikle köy niteliğindeki mahallelerin sorunları belirgin olarak karşımıza çıkmaktadır.
IV. SİYASİ ANALİZ
2009 seçimlerinde sadece 356 farkla AKP’ye kaptırılan ilçede, 2011 seçimlerinde bambaşka bir tablo ortaya çıkmış ve fark 24 binler seviyesine çıkmıştır.
Hatalı kampanya faaliyetleriyle kaybedilen oyların fazlasıyla geri dönmesi için ciddi projeler yapılması ve halka iyi anlatılması gerekmektedir.
Çekmeköy İlçesinde yaşayan seçmenler içerisinde özellikle sonradan yerleşenlerin ekonomik gelir ve eğitim düzeyinin görece olarak yüksek olması, seçim projelerinin sosyal içerik üzerinden kurgulanması gerektiğini göstermektedir. Sosyal demokrat seçmene hitap eden projeler, ilçe genelinde etkili olabilecektir.
| Çekmeköy | |||||||||||||
| Parti | Aday | Oy Sayısı | Oy Oranı | ||||||||||
| Adalet ve Kalkınma Partisi | Ahmet Poyraz | 33.868 | %43,33 | ||||||||||
| Cumhuriyet Halk Partisi | Hüseyin Avni Sipahi | 33.532 | %42,91 | ||||||||||
| Saadet Partisi | Halil Mert | 3.118 | %3,99 | ||||||||||
| Milliyetçi Hareket Partisi | İbrahim Özer | 3.044 | %3,90 | ||||||||||
| Demokratik Toplum Partisi | Elfesiya Hezer | 2.831 | %3,62 | ||||||||||
| Büyük Birlik Partisi | Doğan Akkurt | 1.106 | %1,42 | ||||||||||
| Demokratik Sol Parti | Sedat Durğun | 239 | %0,31 | ||||||||||
| Demokrat Parti | Necdet Koptagit | 177 | %0,23 | ||||||||||
| Bağımsız Türkiye Partisi | Resul Balcı | 102 | %0,13 | ||||||||||
| Türkiye Komünist Partisi | Hanım Şener | 90 | %0,12 | ||||||||||
| Liberal Demokrat Parti | Hüseyin Erdoğan | 26 | %0,03 | ||||||||||
| Bağımsız | Öz Kalkandelenlioğlu | 17 | %0,02 | ||||||||||
| Kazanan Parti | Kazanan Aday | Toplam Geçerli Oy | Toplam Oy Oranı | ||||||||||
| Adalet ve Kalkınma Partisi | Ahmet Poyraz | 78.150 | %100 |
2011 seçimleri
| 1. AK PARTİ – Adalet ve Kalkınma Partisi 53,81 51.721 2. CHP – Cumhuriyet Halk Partisi 28,25 27.148 3. MHP – Milliyetçi Hareket Partisi 8,90 8.557 4. SEBAHAT TUNCEL 3,68 3.539 5. SP – Saadet Partisi 1,20 1.149 6. HAS – Halkın Sesi Partisi 1,19 1.142 7. BBP – Büyük Birlik Partisi 0,76 732 8. AHMET TUNCAY ÖZKAN 0,61 584 9. DP – Demokrat Parti 0,35 337 10. HEPAR – Hak ve Eşitlik Partisi 0,30 288 11. TKP – Türkiye Komünist Partisi 0,17 167 12. DSP – Demokratik Sol Parti 0,17 162 13. MP – Millet Partisi 0,14 137 14. DYP – Doğru Yol Partisi 0,13 128 15. LDP – Liberal Demokrat Parti 0,04 43 16. MMP – Milliyetçi ve Muhafazakar Parti 0,04 42 17. EMEP – Emek Partisi 0,00 0 | ||
V.SOSYAL VE TEKNİK ALTYAPI ANALİZİ
Çekmeköy İlçesinin yeni kurulmuş olması, bu alanda sosyal ve teknik altyapıların henüz kurulmakta olması anlamına gelmektedir.
1.Yol Altyapısı
Şile otobanı İlçeden geçmektedir. İlçe Boğaziçi ve FSM köprüsü bağlantı yollarına direk bağlıdır.
İlçe içi ve köy yolları mevcut ihtiyacı karşılamaktadır. Ancak, nüfus artışının sürme eğilimi nedeniyle yeni yollara ihtiyaç duyulmaktadır.
2.Otopark Altyapısı
Otopark eksikliği ilçenin önemli sorunlarının başında gelmektedir. Gelişmekte olan Çekmeköy İlçesinde, otopark altyapısının gelecek nüfus projeksiyonlarına göre planlanması ve tamamlanması gerekir.
3.Ulaşım
Çekmeköy İlçesine ulaşım, bireysel olarak rahat sayılabilirse de, toplu ulaşımı sağlamaya yönelik olarak İlçede 38 ayrı İETT hattı bulunmaktadır. Ancak, bu toplu taşıma hatlarının sefer sayıları ve programları ihtiyaca cevap vermekten uzaktır.
4.Yeşil alan
İlçede toplam 62 parkta 162.235 m2 aktif yeşil alan bulunmaktadır (Kişi başına 1 m2’den az). Ancak, orman ve havza arazilerin yoğunluğu, kişi başına düşen yeşil alan miktarını Türkiye ortalamalarının üzerine çıkarmaktadır. Bir başka ifadeyle, Çekmeköy İlçesinde yeşil alandan düzenli ve etkin bir şekilde yararlanmaya imkan sağlayan park ve eğlenme-dinlenme alanları yeterli değildir. İlçede yaşayanlar ve diğer semtlerden gelenler, gerekli altyapı sağlanmamış alanlarda, ormanlık alanlardan doğrudan yararlanmak suretiyle mesire yapmayı tercih etmektedirler. Daha doğru bir ifadeyle, mesire yapmak zorunda kalmaktadırlar.
5.Eğitim
6 yaş üstü nüfusta Okuma yazma bilmeyenlerin sayısı 5.608’dir
İlçede bulunan 56 eğitim kurumunun ikisi anaokulu, 45 ilköğretim okulu ve 9 liseden oluşmaktadır.
İlçenin köylerden oluşan mahallelerinde ve merkez mahallelerinde mesleki-teknik-sosyal eğitim ve kurslar verilmesine yönelik eğitim projelerinin seçmen davranışı üzerinde etkili olabileceği değerlendirilmektedir.
6.Sağlık
Çekmeköy ilçesinde tam teşekküllü bir hastane bulunmamaktadır. İlçede sadece 2 tıp merkezi ve bir ana çocuk sağlığı merkezi bulunmaktadır. Nüfusu artma eğiliminde olan Çekmeköy İlçesinde, nüfus projeksiyonlarına göre sağlık hizmetleri altyapısının planlanması ve bu yönde hizmetlerin yerel yönetimce projelendirilmesi ilçe seçmeni üzerinde etkili olabilecektir.
7.İbadethaneler
İlçede toplam 41 camii yer almaktadır. Çekmeköy’ün 21 mahallesinde ortalama iki adet cami bulunmaktadır. Bu durum, özellikle ilçenin ilk yerleşik seçmen grubunun dini duygularının canlı olduğunu göstermektedir. Camilerin ihtiyaçları ve cami derneklerinin projeleri üzerinden ortaya konulacak yaklaşımlar ve destekleyici projelerin beklenen desteği sağlaması muhtemeldir.
VI. EKONOMİ
Sanayi tesislerinin İstanbul içindeki düzensiz dağılımını önlemek için öngörülen Organize Sanayi Bölgelerinin kurulduğu bölgelerde hızlı bir kentleşme gözlemlenmiştir. Benzer şekilde bu süreç Çekmeköy’ün de kentsel gelişimini hızlandırmıştır. Özellikle Dudullu Organize Sanayi Bölgesi ve beraberinde ulaşım imkânlarının artması ile Ümraniye ve Çekmeköy İlçeleri, sosyo-ekonomik durumları orta ve ortanın altında olan bir nüfus kitlesi için cazibe merkezi olmuştur.
Sanayi alanları Çekmeköy sınırları içinde yer almasa da doğrudan veya dolaylı etkileri bölgedeki kentsel değişimi hızlandırmıştır.
Sanayi tesisleri, Çekmeköy İlçesinde ekonomik yaşamın temelini oluşturmaktadır.
Sanayi üretiminin yanında, Çekmeköy İlçesinde tarımsal faaliyetler de karşımıza çıkmaktadır.
Tarımsal Alanlar
Toprak/Faaliyet Türü Alan (Da) %
Sulu Mutlak Tarim 3.308,23 32
Kuru Mutlak Tarim 3.992,24 39
Kuru Marjinal Tarim 2.910,68 28
Dikili Tarim 2,18 0
Sera Alanlari 54,62 1
Toplam 10.267,94 100
Ekili Alanlar
Tarımsal Faaliyet Alan (Da) %
Tarla 350 61
Meyve 2 0
Sebze 168 29
Örtüaltı 55 10
Toplam 575 100 %
Çekmeköy İlçesinde, hayvancılık faaliyetleri de karşımıza çıkmaktadır.
Toplam dört köye sahip olan Çekmeköy’de mevcut bulunan büyükbaş hayvan sayısı 2,100, küçükbaş hayvan sayısı 1,250 ve kanatlı hayvan sayısı 70 bin civarındadır.
İlçede hayvancılık faaliyetlerinin desteklenmesine yönelik çalışmaların eksik olduğu, mevcut idarenin yapılaşmaya odaklandığı görülmektedir. Tarım ve hayvancılık faaliyetinde bulunan seçmenlerin desteklenmesine yönelik projelerin etkili sonuçlar doğurması beklenir.
VII. SORUNLAR, ÇÖZÜMLER VE PROJELER
-Belediyenin önemli bir borç yükü vardır. Borç yükü nedeniyle hizmetlerde aksama yaşanmaktadır. Belediye kaynaklarının etkin kullanılması noktasında, kamu hizmet ve faaliyet analizi yapılması ilk öncelik olmalıdır. Yapılacak etkili bir değerlendirmeyle sorunların çözümlenmesi ve hizmet üretilmesi mümkün hale gelecektir.
-Hizmet binalarının dağınıklığı, Çekmeköy İlçesinde yaşayanlar için önemli bir sorundur. İlçe belediye yönetiminin bu dağınık yapılanması, ilçe halkının belediyeyle muhatap olabilmesini rastlantılara bırakacak hale gelmiştir.
-Sosyal ve kültürel tesis eksikliği, ilçede yaşayan insanların önemli bir sorunudur. Dağınık mahalle ve köylerin birleştirilmesinden doğmuş ilçede, bütünleşmeyi sağlayacak tesislerin olmayışı önemli bir eksikliktir.
-Havza alanları Çekmeköy İlçesinde yaşayanların hayatlarını güçleştiren bir ektiye sahiptir. Havza alanlarının korunması İstanbul’un geleceği bakımından önemli olmakla birlikte, yapılacak bir teknik çalışmayla, havza alanları sınırlarının yeniden değerlendirilmesi ve bu vasfı taşımayan ya da sonradan yitirmiş olan alanların havza sınırları dışına çıkarılması bir proje olarak sunulabilir. Havza konusu, başta mülkiyet olmak üzere, birçok temel hak ve özgürlüğü olumsuz etkileme potansiyeline sahip bir arazi vasfı tespitidir.
-İmara aykırı yapıların çokluğu Çekmeköy İlçesinin geçmişinden yaşananlar nedeniyle beklenen bir durumdur. Ancak, imar mevzuatına aykırı yapılaşmanın artmaya devam etmesi anlaşılabilir bir durum değildir. İmar uygulamaları konusunda eşit ve adil bir yaklaşımla, uzmanlık durumu da vurgulanarak, hukuka aykırı yapılaşma sorununun çözümlenmesine yönelik projeler ortaya konulabilir.
-İlçenin yeni kurulması nedeniyle yok denecek düzeyde olan teknik ve sosyal altyapı eksikliğine bir de ilçenin dağınıklığı nedeniyle yüksek maliyet eklendiğinde altyapı sorununun çözümlenmesinin zor olacağı açıktır. İlçede altyapı tesisleri, ihtiyacın çok gerisindedir. Bu noktada, ilçenin acil ihtiyaçları sıralaması yapılarak, öncelikli olan konulardan başlanarak çözüm üretilmesi yönünde projeler sunulmalıdır.
-Sağlık hizmetlerinin yetersizliği önemli bir sorun olmakla birlikte, belediye imkânlarıyla kolay ve etkili bir şekilde çözümlenebilecektir. Hatta geliştirilecek sağlık hizmetleri altyapısıyla özellikle ilk yerleşik seçmenin çoğunluk desteğinin sağlanması mümkündür. Bu seçmenin ağırlıklı olarak mevcut iktidarı desteklemekte olduğu dikkate alındığında, seçmen tercihine yaşanacak bu değişimin, seçim sonuçları üzerinde etkili olacağı söylenebilir.
-Sosyal alan yokluğu, ilçenin dağınıklığıyla ilgili gibi gözükse de, aslında belediyenin yürütmekte olduğu faaliyetlerin plansız ve projesiz olmasıyla doğrudan ilgilidir. Yeşil ve ormanlık alanların altyapılı mesire alanlarına dönüştürülmesi başta olmak üzere, İstanbul geneline hizmet sunacak olan tesislerin varlığı ilçeyi bir cazibe merkezi haline getirecektir. Bu yönde, kapsamlı bir araştırma ve projelendirme yapılması durumunda etkili sonuçlar alınması beklenir.
